Վարկած կա, որ երիկամային քարերի առաջացման պատճառ է հանդիսանում ոչ ճիշտ սննվելը` ճարպային և անառողջ մթերքների չափից ավելի օգտագործումը, օրինակ՝ ֆասթ ֆուդը կամ չիփսը, ինչպես նաև նստակյաց կենսակերպը: Այս գործոնները բացասաբար են անդրադառնում ոչ միայն ներքին օրգանների, այլեւ մարդու քաշի վրա։

Երիկամային քարերի առաջացման պատճառները

Երիկամների քարերի առաջացման հիմնական պատճառներն են՝ մեզի բաղադրության փոփոխությունը, որի վրա ազդում է օգտագործվող ջրի որակը, ժառանգականությունը, երիկամների զարգացման արատները, միզածորանի նեղացումը (որը կարող է բնածին լինել երեխայի մոտ), տաք կլիմա, որտեղ, որպես կանոն, ավելի շատ հեղուկներ են սպառվում, և քրտնարտադրությունն ավելի հաճախ է առաջանում։ Վարակը կարող է նաև ներթափանցել երիկամներ կամ միզապարկ:

Մեծ քանակությամբ օգտագործումը այն մթերքների, որոնք հարուս են կալցիումով, կարող են նույնպես ազդեցություն ունենալ։ Քանի որ կալցիումը պարզապես անհրաժեշտ է մարդուն, այն կարելի է դիտարկել 2 տեսանկյունից՝ մի կողմից՝ օգուտ, մյուս կողմից՝ վնաս։ Հետեւաբար, նման մթերքների օգտագործումը պետք է լինի չափավոր։

Ախտանիշները

Երիկամների քարերի ցավն անմիջապես չի ի հայտ գալիս, այսինքն՝ սկզբում հիվանդությունը չի արտահայտվում։ Ցավի առաջացումը սկսվում է միայն այն ժամանակ, երբ քարը սկսում է շարժվել միզուղիներում։

Ահա երիկամների քարերի ախտանիշներից մի քանիսը.

• Բութ ցավ գոտկատեղի հատվածում, որը կարող է ուժեղանալ տարբեր ֆիզիկական գործունեության պատճառով, ներառյալ այնպիսի թույլ, ինչպիսին է երկար քայլելը: (Բայց կա նաև հակառակ կարծիքը, որ ֆիզիկական ակտիվությունը հեշտացնում է քարի անցումը) 
• Անտանելի կամ պարզապես չափազանց ուժեղ ցավ, որը կարող է տարածվել նաև կոնքերի, ստորին որովայնի, սեռական օրգանների վրա
• Անհանգստություն կամ միզելու դժվարություն, ինչպես նաև միզելու հաճախակի ցանկություն 
• Հազվագյուտ դեպքերում կարող է առաջանալ սրտխառնոց և նույնիսկ փսխում
• Փքվածություն 
• Մեզի մեջ դեղին կամ կարմիր նստվածքի տեսք, մեզի մեջ արյուն

Մոտավորապես կարելի է որոշել նաև քարի կամ քարերի գտնվելու վայրը. եթե ցավը տարածվում է սեռական օրգանների վրա, ապա քարերը գտնվում են միզածորանի ստորին մասում, իսկ եթե աճուկի հատվածում, ապա բուն միզածորանի հատվածում։

Ախտորոշում և հետազություն երիկամների քարերի կասկածի դեպքում 

Հաշվի առնելով հիվանդի բոլոր գանգատները, հետազոտությունը և ախտորոշման լրացուցիչ մեթոդները կօգնեն հաստատել ճիշտ ախտորոշումը։

Արյան կլինիկական ստուգում՝ ընդլայնված լեյկոցիտային բանաձևով, թույլ է տալիս բացահայտել բորբոքային փոփոխությունները տարբեր վարակիչ հիվանդությունների ժամանակ:

Երիկամների աշխատանքը գնահատելու համար անհրաժեշտ է արյան կենսաքիմիական անալիզ (արյան էլեկտրոլիտների հսկողություն՝ կալիում, նատրիում, կալցիում, կրեատինինի մակարդակ՝ գլոմերուլային ֆիլտրման արագության (GFR) որոշմամբ, միզանյութ, միզաթթու, լյարդի ֆունկցիա ALT, AST, LDH: ընդհանուր սպիտակուց):

Անհրաժեշտ է կատարել մեզի ընդհանուր հետազոտություն։

Երիկամների, միզածորանների, մակերիկամների ուլտրաձայնային հետազոտություն, իսկ մարսողական համակարգի հիվանդությունների կասկածի դեպքում՝ որովայնի օրգանների ուլտրաձայնային հետազոտություն։

Երիկամների քարերի հայտնաբերման դեպքում դրանց բաղադրությունը և կառուցվածքը սահմանվում է բուժման ճիշտ մարտավարությունը ընտրելու համար:

Հորմոնալ խանգարումները բացառելու համար անհրաժեշտ կլինի արյան ստուգում վահանաձև գեղձի հորմոնների (թիրոքսին — T4, տրիյոդոթիրոնին — T3, վահանաձև գեղձի խթանող հորմոն — TSH), թիրոպերօքսիդազի հակամարմինների, թիրոգլոբուլինի, պարաթիրեոիդ հորմոնի նկատմամբ հակամարմինների, ինչպես նաև վահանաձև գեղձի ուլտրաձայնային հետազոտություն: 

Ինչ անել, երբ երիկամներում քարեր են հայտնվում

Երիկամներում քարեր հայտնաբերելու դեպքում առաջին հերթին պետք է սկսել դիետա պահել, սահմանափակել աղի, մսի, կծու, ճարպային և թթվային մթերքների ընդունումը։ Անհրաժեշտ է շատ հեղուկներ օգտագործել:

Կարևոր է խուսափել հիպոթերմային (մարմնի ջերմաստիճանի նվազեցում) և սթրեսային իրավիճակներից:

Նստակյաց ապրելակերպը վատ է ազդում բոլոր օրգանների ու համակարգերի վրա, երիկամները բացառություն չեն։ Մաքուր օդում քայլելը, չափավոր ֆիզիկական ակտիվությունը դրական է ազդում արյան շրջանառության, նյութափոխանակության վրա։

Երիկամների քարերի բուժումը

Երիկամային ցավերի դեպքում հիվանդը պետք է հոսպիտալացվի: Ցավը թեթևացնելու համար նշանակվում են ցավազրկողներ, հակասպազմոլիտներ, հեմոստատիկ դեղամիջոցներ և ինֆուզիոն թերապիա։

Խրոնիկ միզաքարային հիվանդությունների բուժումը ներառում է թերապևտիկ դիետայի նշանակում՝ պետք է ավելի քիչ ուտել մսամթերք, կծու և յուղոտ մթերքներ, սահմանափակել ցիտրուսային մրգերի, սուրճի, շոկոլադի օգտագործումը: Ալկոհոլը հակացուցված է։

Անհրաժեշտ է պահպանել խմելու ռեժիմը, խորհուրդ է տրվում օրական օգտագործել առնվազն 2 լիտր մաքուր խմելու ջուր՝ կալցիումի աղերի ցածր պարունակությամբ։

Երբ առկա է բակտերիալ վարակը, այդ դեպքում բժիշկը կնշանակի հակաբիոտիկ թերապիա:

Եթե ​​երիկամներում քարերի առաջացման պատճառը կապված է վահանաձև գեղձի կամ պարաթիրեոիդ գեղձի ոչ ճիշտ աշխատանքի հետ, ապա էնդոկրինոլոգը կընտրի հորմոնալ թերապիա։

Բուժման վիրաբուժական մեթոդները ներառում են լիտոտրիպսիան՝ քարը մանրացնելով ավելի փոքրերի, որոնք կարող են ինքնուրույն անցնել միզուղիներով: Այս պրոցեդուրան վիրահատություն չի պահանջում. տրոհման համար օգտագործվում է ռադիոալիքային մեթոդ, լազերային կամ ուլտրաձայնային: Այս բուժման թերությունն այն է, որ մանրացված քարերը կարող են լրջորեն վնասել երիկամների և միզածորանի լորձաթաղանթը: Եթե ​​քարերը շատ են կամ մեծ են, դիմում են էնդոսկոպիկ վիրահատության, երբ որովայնի առաջային պատի փոքր ծակոցների միջոցով քարերը հեռացվում են երիկամային կոնքից։

Հիվանդության կանխարգելում

Քարերի առաջացումը կանխելու միջոցառումները հատկապես կարևոր են նրանց համար, ովքեր արդեն առնվազն մեկ անգամ ունեցել են միզաքարային հիվանդություն, և նրանց համար, ովքեր հակված են այս հիվանդությանը (օրինակ, մեզի մեջ աղի ավելացում կա): Կանխարգելման հիմնական մեթոդները ներառում են.

Դիետա երիկամների քարերի դեպքում։ Դիետայի կոնկրետ բաղադրությունը և սննդակարգի կազմը կախված են նրանից, թե ինչ տեսակի աղերի է հիվանդի օրգանիզմը հակված:

Հեղուկի բավարար ընդունում: Ջրազրկումը նպաստում է մեզի լճացմանն ու խտության ավելացմանը և արդյունքում՝ բյուրեղների առաջացմանը։ 

Դինամիկ հսկողություն (պարբերաբար կատարել թեստեր, անցնել ուլտրաձայնային հետազոտություն և այլն) ։

Կանխարգելմանն ուղղված դեղերի կամ բուսական միջոցների օգտագործման կուրս: Այն պետք է լինի միայն ըստ ցուցումների և բժշկի հսկողության ներքո: