Դերմատիտը (մաշկաբորբ) տարբեր էիթիոլոգների մաշկի բորբոքում է, որն արտահայտվում է տարբեր տարիքային խմբերի ներկայացուցիչների մոտ։
Մեր մաշկը արտահայտում է մարմնի ընդհանուր վիճակը և ինքնազգացողությունը։ Նույնիսկ ամենաչնչին դրսևորումները, ինչպիսիք են օրինակ մաշկի կլեպը կամ քորը, ցանը, այտուցը և թարախակույտը, նյութափոխանակության կամ սննդակարգի խանգարման, գերաշխատանքի կամ նյարդային հյուծվածության ախտանիշներ են հանդիսանում:
Մարդկանց մեծամասնության համար կյանքի ժամանակակից ռիթմը շատ ինտենսիվ է, և վաղ թե ուշ մենք բոլորս բախվում ենք տարբեր տեսակի ալերգիաների հետ. սա բորբոքային պրոցեսների շարք է, որոնք դրսևորվում են մաշկի վրա և ենթամաշկային ծածկույթում:
Բնապահպանական տարբեր գործոնների ազդեցության տակ և մի շարք այլ պատճառներով մեծահասակի մաշկի վրա բորբոքային պրոցեսի պատճառով կարող է գրգռվածություն առաջանալ։
Մասնագետները առանձնացնում են հիվանդության երեք փուլ.
- սուր դերմատիտ, որն առաջանում է գրգռիչի հետ շփվելուց անմիջապես հետո և անհետանում շփումից հետո
- կեղևային կամ թեփուկավոր դերմատիտ
- մաշկի քրոնիկ դերմատիտ, որը պարբերաբար առաջանում է գրգռիչի հետ երկարատև շփումից հետո
Դասակարգում
Մեծահասակների մոտ այն բաժանվում է մի քանի տեսակների՝ կախված պաթոլոգիայի ծագման բնույթից.
- Պարզ կամ ալերգիկ կոնտակտային դերմատիտը առաջանում է գրգռիչ նյութերի ազդեցության պատճառով, ինչը հանգեցնում է հյուսվածքների բորբոքման և էպիդերմիսի (մաշկի արտաքին շերտ) ոչնչացմանը
- Ալերգիկ մաշկաբորբը մարմնի ալերգիկ ռեակցիան է գրգռիչներին: Ալերգիկ դերմատիտը կարող է զարգանալ ինչպես մեկ շփումից, այնպես էլ երկարատև ազդեցության հետևանքով
- Ատոպիկ մաշկաբորբ համարվում է բարդ քրոնիկ հիվանդություն, որն առաջանում է սննդում առկա կամ ներշնչված ալերգենների պատճառով: Ատոպիկ դերմատիտը կարող է դառնալ քրոնիկ
- Սեբորեային մաշկաբորբը շատ դեպքերում հանդիպում է տղամարդկանց մոտ: Այն կարող է տարբեր ձևեր ունենալ՝ մարմնի վրա ցանից մինչև փոքր թեփ
- Չոր դերմատիտ։ Այն հանդիպում է չոր, զգայուն մաշկ ունեցող մարդկանց մոտ ձմռանը։ Ուղեկցվում է մաշկի ճաքով, ձգվածությամբ
- Պերիորալ կամ դեղորայքային դերմատիտ: Առաջանում է որպես արտաքին դեղամիջոցների օգտագործման ռեակցիա: Ախտանիշները վերացնելու համար մաշկի բորբոքման այս ձևը պահանջում է օրգանիզմի դետոքսիկացիա:
Ատոպիկ դերմատիտ
Եթե հիվանդ մարդը մաշկաբորբի դեմ քսուք է գնել առանց բժշկի առաջարկության, ապա դեղամիջոցի օգտագործումը կարող է բարդություններ առաջացնել: Դերմատիտի բուժման վերաբերյալ որոշումը կայացնում է որակավորված բժիշկը՝ հիվանդին զննելուց և հիվանդության ճշգրիտ պատճառը հաստատելուց հետո:
Դերմատիտի ախտանիշները
Դերմատիտի կլինիկական պատկերը կախված է գրգռման աղբյուրից, հյուսվածքների վնասման աստիճանից (շփման ժամանակ), ընդհանուր առողջության սկզբնական վիճակից և մարդու իմունիտետից։ Պաթոլոգիայի բոլոր տեսակների և ձևերի համար բնորոշ են հետևյալ ախտանիշները.
- մաշկի գույնի փոփոխություն — կարմրություն, տարբեր ինտենսիվության հիպերպիգմենտացիա, տեղայնացում և տարածվածություն,
- ինֆիլտրացիա — հյուսվածքների ծավալի, դրանց խտության տեղային աճ, այսինքն՝ պապուլների, ցաների, այտուցների ձևավորում,
- քորի զգացում, ծակծկոց, այրոցի զգացում, ցավի զգացում հյուսվածքների գրգռման վայրում։
Ախտանիշների դրսևորման ինտենսիվությունը կարող է տարբեր լինել։ Առաջին հերթին դա կախված է մաշկի կառուցվածքային փոփոխություններ առաջացնող նյութերի հետ շփման տեւողությունից։ Այսպիսով, նրանց հետ երկարատև շփումը, հիպերեմիայի և այտուցի փոխարեն, կարող է հրահրել․
- առատ վեզիկուլյար ցան
- մաշկի խոցերի առաջացում
- էպիդերմիսի և դերմիսի (գտնվում է էպիդերմիսի տակ և հիմք է հանդիսանում նրան) նեկրոտիկ վնասվածքներ
Որոշ տեսակներ ուղեկցվում են մաշկի կառուցվածքային այլ փոփոխությամբ՝ բնական լիպիդային շերտի նոսրացման ֆոնի վրա։ Հիվանդության նման ձեւերն ուղեկցվում են ձգվածությամբ, ճաքճքելով, թեփոտվելով, թեփուկների առաջացմամբ։
Բացի այդ, դերմատիտի ախտանիշները կարող են փոխվել հիվանդության առաջընթացի հետ մեկտեղ: Էրիթեմատոզի առաջին փուլը բնութագրվում է.
- չափավոր հյուսվածքների հիպերեմիայի առաջացում
- միջին աստիճանի քոր, այրոց
- թեթև այտուցվածություն
Դերմատիտի հաջորդ բուլյոզային փուլն ավելի ծանր է, քանի որ հիպերեմիկ հատվածներում առաջանում են պղպջակային ցաներ, ուժեղանում է քորը: Ցանի վայրում քորելիս սկզբում առաջանում են քերծվածքներ, իսկ հետո՝ փոսիկ։
Դերմատիտի երրորդ փուլը կոչվում է նեկրոտիկ: Նրան բնորոշ է.
- քերծվածքի տեղում կեղևների և խոցերի ձևավորում
- ցաների տարածումը մաշկի առողջ տարածքներում
- հին վնասվածքների էպիթելիացում հետագա սպիներով
Գրգռիչ գործոնների քրոնիկ ազդեցության դեպքում ռեակցիան այնքան էլ բուռն չէ: Հիպերեմիայի և մեղմ քորի շրջանը երկարաձգվում է, հիվանդներին կարող է անհանգստացնել հիպերկերատոզը (մաշկի կոշտացում, դրա վրա խիտ թեփուկների տեսք, սպիտակավուն ծածկույթ, որը նման է չոր կոշտուկի): Ծանր դեպքերում մաշկի ատրոֆիայի տարածքները, գունաթափվում են: Որպես կանոն, նման դեպքերում հիվանդությունը հազվադեպ է տարածվում մաշկի առողջ հատվածների վրա։
Դերմատիտի ալերգիկ ձևերի դեպքում քորը, այրոցը, հիպերմինիան ավելի արտահայտված են։ Պաթոլոգիական օջախները կարող են ձեռք բերել ընդհանրացված ձև, այսինքն՝ տարածվել ամբողջ մարմնում՝ անկախ նրանից, թե մաշկի որ հատվածն է գրգռված։ Նույն կերպ դրսևորվում են մաշկաբորբի պերիորալ ձևերը՝ որոշակի դեղամիջոցների ընդունման պատճառով։ Այնուամենայնիվ, դրա հետ մեկտեղ «սկսած» ցաները միշտ հայտնվում են այտերի, շուրթերի, քթի վերին հատվածի և կզակի վրա:
Առաջացման պատճառները
Մաշկաբորբի առաջացման տարբեր պատճառներ կան։ Առանձնացվում են հետևյալ պատճառները.
- մաշկի վնասվածք
- դեղեր ընդունելը
- ցրտահարություն կամ այրվածքներ
- ռենտգեն ճառագայթում
- վերքի շուրջ բորբոքում և այլն:
Պաթոլոգիայի զարգացման ամենատարածված պատճառներից են.
- հաճախակի սթրես և ուժեղ բացասական հույզեր
- հիվանդություններ քրոնիկ ձևով
- ժառանգականություն
- ալերգենների ազդեցություն
Մաշկի ատոպիկ մաշկաբորբը հիվանդություն է, որի առաջացման ճշգրիտ պատճառները դեռ չեն հաստատվել։ Պաթոլոգիայի հիմնական պատճառները բժիշկները համարում են գենետիկական գործոնները և մաշկի կառուցվածքի անհատական բնութագրերը:
Դերմատիտի դեպքում բուժում կարող է առաջարկել միայն բժիշկը՝ հետազոտությունից հետո։
Ռիսկի գործոններ
Հիվանդության զարգացմանը նպաստում են.
- ցածր իմունիտետը և իմունային անբավարարությունը
- նյարդային համակարգի հիվանդությունների առկայությունը
- չվերահսկվող դեղորայք ընդունելը
- վատ սովորությունները
- հաճախակի սթրեսը
Հնարավոր բարդություններ
Որակյալ բուժման բացակայության դեպքում հնարավոր է հիվանդության անցումը քրոնիկ կամ ծանր ձևի, ընդհուպ մինչև մաշկի նեկրոզ։
Ախտորոշում
Մաշկաբանը ախտորոշում է հիվանդությունը՝ հիմնվելով անամնեզի, հիվանդի հետազոտության և հետևյալ ուսումնասիրությունների վրա.
- ընդհանուր արյան անալիիզ
- միկրոսկոպիա
- իմունոլոգիական թեստեր
- ալերգիկ թեստեր
- հյուսվածքաբանական և մանրէաբանական հետազոտությունների տվյալներ
Դերմատիտի բուժում
Անկախ դերմատիտի տեսակից, բուժումը միշտ կառուցվում է մեկ ալգորիթմի համաձայն: Սկզբնական փուլում կարևոր է դադարեցնել գրգռիչների շփումը մաշկի կամ մարմնի ներքին միջավայրի հետ։ Դա անելու համար անհրաժեշտ է իրականացնել մաշկի մաքրման կամ օրգանիզմի ընդհանուր դետոքսիկացիայի կուրս։ Մեթոդիկան կախված է հիվանդության էթիոլոգիայից.
- Քիմիական կոնտակտային դերմատիտի դեպքում մաշկը լվանում են, այնուհետև կիրառվում է վիրակապ մի նյութով, որը չեզոքացնում է գրգռիչը
- Ալերգիկ, պերիորալ և դեղորայքային դերմատիտի դեպքում լվանում են մաշկը և լորձաթաղանթները, նշանակվում է սորբենտներ, կարգավորում են սննդակարգը
- Մակաբուծային վարակների առկայության դեպքում նշանակվում է հակահելմինտիկ դեղամիջոցների կուրս
- Մաշկը վերականգնելու համար դեղեր են նշանակվում՝ կախված մաշկի բորբոքման տեսակից և հիվանդության ընթացքի բնույթից
- Համակարգային հակահիստամիններ
- Հակաբիոտիկներ և համակարգային կամ տեղային գործողության Հակասնկային դեղամիջոցներ՝ թարախային բորբոքման և հյուսվածքների նեկրոզի նշանների դեպքում
Կանխարգելում
Կանխարգելման համար անհրաժեշտ է ինտեգրված մոտեցում.
- ռացիոնալ և հավասարակշռված սննդակարգ
- սննդակարգից ալերգենների և մթերքների բացառումը, որոնք կարող են առաջացնել նյութափոխանակության խանգարումներ
- աշխատանքում անվտանգության պահպանում — պաշտպանություն քիմիական նյութերի հետ շփումից, ընդհանուր սանիտարական ստանդարտներին համապատասխանություն
- անձնական հիգիենայի ուշադիր պահպանում
- ոչ ալերգիկ կոսմետիկ և հիգիենիկ միջոցների օգտագործումը
Այն մարդիկ, ովքեր հակված են ալերգիկ ռեակցիաների, պետք է մշտապես կամ պարպերաբար ընդունեն բուժող բժիշկի կողմից նշանակված դեղամիջոցները։
Դերմատիտը հնարավո՞ր է միայն մաշկի կարմրության և տեղային բութ ցավով ուղեկցել, խոսքը գլխի մասին է ,կարմիրը հիմնականում գլխի գագաթային հատվածում է։